menu مجتمع نخبگان زنجان

برای سرمایه‌گذار نخستین پرسشی که برای ورود به بازار سهام مطرح می‌شود، مساله چیستی بورس است. چه تفاوتی میان بورس، فرابورس و بازار پایه وجود دارد. این گزارش به تفصیل به این موضوع می پردازد.

آنچه در این مطلب می خوانید:

• تفاوت بازار سرمایه و بازار پول چیست؟
• تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه در بازار سرمایه چیست؟
• بورس چیست ؟ انواع آن کدامند؟
• تفاوت بازار سهام و بازار بدهی چیست؟
• بازار اول و دوم و تابلوی اصلی و فرعی در بورس چیست؟
• فرابورس چیست ؟
• تفاوت بازارهای فرابورس چیست؟
• بازار پایه چیست؟
• بازار فیوچرز یا آتی چیست؟
• تالار بورس ایران
• واحد بورس چیست ؟
• تعریف شاخص بورس
• از تابلو بورس تهران تا نمای بازار بورس
• بورس مجازی چیست؟
• نحوه سرمایه‌گذاری در بورس
• آموزش بورس برای کیست؟
• اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟
• شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟
• عطش تحلیل بورس
• مسیر پیش‌بینی بورس
• چگونه به دیده‌بان بورس تبدیل شویم؟

تفاوت بازار سرمایه با بازار پول

دنیای بورس | در هر اقتصادی بازار سرمایه (capital market) در مقابل بازار پول تعریف می‌شود. بازار سرمایه شامل بازار سهام و بازار بدهی است و بازار پول شامل بانک‌ها و موسسات اعتباری می‌شود. در بازار سرمایه بحث سپرده مطرح نیست و به جای آن‌ها اوراق بهادار مورد معامله قرار می‌گیرند

تفاوت بازار اولیه و بازار ثانویه در بازار سرمایه 

بازار سرمایه به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم می‌شود.

هرگاه شرکتی برای اولین بار سهام خود را در بازار سرمایه برای عموم عرضه کند، این عرضه در بازار اولیه (primary market) انجام می‌شود. مانند پذیره نویسی یا عرضه اولیه سهام.

پس از آن که سهام برای اولین بار برای عموم عرضه شد، معاملات آن در بازار ثانویه (secondary markets) انجام خواهد شد. همانند معاملات عادی روزانه سهام شرکت‌ها.

بورس چیست

اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بیان کنیم؛ بورس بازاری برای خرید و فروش سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار است. البته باید در نظر داشت که در بازار سرمایه دو بخش اصلی وجود دارد بازار سهام و بازار بدهی.

با توجه به آنکه سابقه بورس سهام در کشورمان بسیار بیشتر از بازار بدهی است، عموما در پاسخ به سوال بورس چیست ، ذهن‌ها به سمت بازار سهام معطوف می‌شود.

بازار سهام چیست

بازار سهام که عموم مردم آن را معادل بورس می‌دانند محلی است که شرکت‌های مختلف سهام خود را در آن عرضه می‌کنند. همان‌طور که گفته شد، این سهام پس از عرضه اولیه، در بازار ثانویه توسط معامله‌گران بورس معامله می‌شود.

به بیان دیگر، هر شرکتی بر اساس نحوه عملکرد و دارایی‌های خود دارای ارزش متفاوتی است و بر این مبنا ارزش‌گذاری می‌شود. سرمایه‌گذاران نیز بر اساس این ارزشگذاری اقدام به خرید و فروش سهام شرکت‌ها در بورس می‌کنند.

بازار بدهی چیست

 بازار بدهی بخشی است که در آن اوراق قرضه مورد معامله قرار می‌گیرند. در واقع این بازار به نوعی مکمل بانک برای تامین مالی است. در این بازار نیازمندان به تامین مالی، شامل شرکت‌های بخش خصوصی، شهرداری‌ها و دولت اقدام به عرضه اوراق می‌کنند. 

 این اوراق عموما دارای سود مشخصی بوده و نسبت به سهام ریسک پایین‌تری دارند. پشتوانه اوراق منتشرشده می‌تواند متفاوت باشد و بر مبنای آن سرمایه‌گذاران مختلف اقدام به خرید اوراق مزبور می‌کنند.

 شرکت‌ها یا دولت با فروش اوراق و پرداخت سود به ازای آنها تامین مالی می‌کند؛ بر خلاف بانک‌ها، به جای آنکه ناشر اوراق تامین مالی را از یک منبع (بانک) انجام دهد این عمل با جمع‌آوری سرمایه جمع کثیری از افراد (خریداران اوراق) انجام می‌شود.

انواع بورس کدامند| بورس اوراق بهادار

در بورس اوراق بهادار، اوراق مربوط به شرکت‌ها مورد دادوستد قرار می‌گیرند، همانند سهام و اوراق بدهی و... . در نگاه عموم مردم بورس اوراق بهادار همان بورس سهام است. اما در این بورس اوراقی دیگر همچون اوراق بدهی و... هم بر اساس ضوابط خاص مورد معامله قرار می‌گیرد.

بازار اول و دوم و تابلوی اصلی و فرعی به چه معناست

بورس اوراق بهادار دارای دو بازار اول و دوم و بازار اول هم دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است.

 شرکت‌ها بسته به میزان بزرگی، میزان سرمایه ثبت شده، درصد شناوری سهام (میزان سهامی که عرضه شده و مورد معامله قرار می‌گیرد) و تعداد سهامدار و.... در این دو بازار و تابلو دسته‌بندی می‌شوند.

شرکت‌ها درخواست خود برای قرارگرفتن در هر یک از بازارها را به سازمان بورس ارائه می‌دهند و در صورت داشتن شرایط لازم پس از تایید سازمان بورس در یکی از این دو بازار و دوتابلو قرار می‌گیرند.

 البته نحوه معامله سهام این شرکت‌ها برای سهامداران یکسان است و تنها این یک موضوع میان شرکت‌ها است.

فرابورس چیست

در کنار بورس سهام، بازار مجزایی وجود دارد موسوم به فرابورس (OTC) یا خارج از بورس.

 در تعریف جهانی فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند.

 در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و صرفا برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌ها معامله شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند.

البته باید در نظر داشت که فرابورس ایران از شکل فرابورس در دنیا متمایز شده و خود در حد یک بورس فعالیت می‌کند. یعنی فرابورس ایران صرفا جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت‌ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت برخط معامله می‌شوند.

 همچنین تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند و در نتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است. دامنه نوسان شرکت‌های فرابورسی همانند شرکت‌های بورس اوراق بهادار 5 درصد است.