آموزش جامع سواد مالی به کودکان

تعریف سواد مالی:

سواد مالی توانایی استفاده از دانش و مهارت ها برای تصمیمات مدیریتی پولی درست و موثر است. سواد مالی شخصی دربرگیرندۀ دامنه ای از موضوعات پولی همچون چگونگی استفاده از پول برای زندگی حال و آینده است. در حالی که سواد خواندن و نوشتن قسمت مهمی از نظام آموزشی است، آموزش سواد مالی غالبا مغفول مانده است. بخصوص در مراکز پیش دبستان و دبستان کشورمان بسیار کم به این موضوع پرداخته می شود.

چرا باید به کودکان سواد مالی را آموزش دهیم؟

بسیاری از بزرگسالان به دلایل مختلف از جمله مدیریت بد منابع مالی خودشان، از صحبت کردن و آموزش سواد مالی به کودکان خودداری می کنند که این به معنای محروم کردن کودکان از دو مقوله تجربه و قدرت پیش بینی بالا که کودکان از آنها محروم هستند. والدین نباید انتظار داشته باشند تا برای آموزش سواد مالی حتما باید خودشان فردی ثروتمند یا با توانایی مالی بالا باشند و اگر سرمایه شان کم است می توانند با تلاش بیشتر و کسب درآمد بالاتر الگوی خوبی برای فرزندان خود باشند، البته همانگونه که گفته شد باید با چگونگی آموزش سواد مالی به کودکانشان آشنا باشند.

مانند بسیاری از موضوعات جذاب دیگر، پول چیزی است که کودکان از جاهای مختلف خارج از خانه مانند مدرسه، محیط های ورزشی، خانۀ دوستان و … دربارۀ آن می شنوند. در حالی این شنیده ها ممکن است نامطلوب باشد چرا که این امکان وجود دارد تا پیام های اشتباهی را درباره پول از دوستانشان دریافت کنند. برای مثال، کودک تان ممکن است از همکلاسیش شنیده باشد که افراد ثروتمند خوش شانس هستند.

اگر کودکتان معتقد باشند که ثروت و پول نتیجۀ شانس است، آیا انگیزه ای برای بدست آوردن مسئولانه پول وجود خواهد داشت. و شاید این اعتقاد در آنها بوجود آید که برای بدست آوردن پول به تلاش و برنامه ریزی نیازی نیست و و کمترین تلاش و با راه های مختلف هر چند غیرقانونی آن را بدست آورد. بسیار مهم است که در دوران کودکی برای آنها کاملا توضیح داده شود که ثروت در اثر خوش شانسی بوجود نمی آید و برای بدست آوردن آنها به تلاش زیاد و تصمیم گیری های مناسب مرتبط است. حتی اگر شما خود تجربه و سواد کافی را برای آموزش ندارید، می توانید از منابع متعدد و افراد آشنا و خبره کمک بگیرید.

با آموزش دادن کودکان تان دربارۀ پول، شما به آنها کمک می کنید تا ارتباط میان درآمد، هزینه و پس انداز را کشف کند. با انجام این، کودکان همچنین شروع به درک ارزش پول می کنند. این سواد برای کودکان با سنین پایین تر می تواند با مفاهیم پولی ساده همچون شمارش تعداد اسکناس ها و ترتیب اهمیت آنها شروع شود(تفاوت ارزشی اسکناس های هزار، دو هزار، پنج هزار، و ده هزار تومانی با یکدیگر). به کودکان بزرگتر نیز می توان دربارۀ حساب های پس انداز، تخصیص هزینه ها و ایجاد یک بودجۀ شخصی آموزش داد.

نکتۀ مهم علاوه بر آموزش مفاهیم، این است که بتوانیم به آنها فرصت دهیم که در موقعیت های واقعی همچون سوپرمارکت خودشان بتوانند پول ها را بشمارند هر چند که این کار باعث زحمت و تخصص زمان زیاد باشد.

آموزش سواد مالی به کودکان: پول چیست؟

تا سن سه سالگی، بیشتر کودکان درک می کنند که پول می تواند برای چیزی که می خواهند مبادله شود. کودکان می بینند که شما برای چیزهای مختلف همچون غذا، اسباب بازی ها، کتاب ها، لباس ها و غیره پول پرداخت می کنید. بخاطر مشاهدۀ مکرر از مبادلات، آنها حتی در سنین بسیار پایین می توانند بفهمنند که می تواند برای خرید چیزهایی که نیاز دارند و می خواهند بکار رود. آنچه که آنها ممکن است درک نکنند این است که بطور دقیق پول چیست و چگونه می تواند تمام شود.

آموزش مفهوم مبادلۀ پایاپای به کودکان

به کودکان تان توضیح دهید که قبل از اینکه پول وجود داشته باشد، افراد مجبور بودند مبادله پایاپای کنند، یعنی اینکه در ازای دریافت کالای مورد نظر خود، کالایی را به فرد مقابل بدهند. مواردی همچون حیوانات، غذا، غلات و حبوبات برای مبادلۀ کالا به کالا مورد استفاده قرار می گرفتند، و افراد باید روی آنچه مبادله ای منصفانه بود، توافق می کردند: یعنی چه مقدار از این کالا می تواند با کالای مقابل برابرای کند. برای مثال، دوازده عدد تخم مرغ ممکن است به اندازۀ یک قرص نان ارزش داشته باشد.

در حالیکه مبادلۀ کالا به کالا موثر بود و به افراد اجازه می داد تا نیاز خود بخوبی برآورده سازند، معایب مهمی در این سیستم وجود داشت:

۱) حمل نقل مواردی که برای مبادله استفاده می شد همیشه آسان نبود. از کودک تان سوال کنید:” آیا می توانی یک گاو یا چندین مرغ را در جیبت بگذاری یا آنها را راحت جابه جا کنی؟”

۲) کالاها همیشه برای تقسیم کردن آسان نبودند. پول می تواند به مقدارهای کمتری قابل تبدیل باشه و برای خرید کالاهایی با ارزش های مختلف مقدار متفاوتی رو پرداخت کرد. از کودکان بپرسید:” آیا یک گاو برای یک قرص نان تجارت عادلانه ای است؟”

۳) کالاهای مبادله ممکن است پوسیده، فاسد، شکسته یا به هر صورتی بی ارزش شوند. از کودکان بپرسید: ” یک تخم مرغ چقدر می تواند سالم بماند؟ نان تان چقدر ارزش دارد اگر کپک بزند؟

بخاطر مشکلات گفته شده و برخی دیگر، مبادلات کالا به کالا مشکل بود، افراد به یک راه آسان تری برای خرید مایحتاجشان نیاز داشتند. سکه ها بسیار از مشکلاتی را که در مبادله کالا به کالا وجود داشت را حل کرد: سکه ها به راحتی قابل حمل بود، در عنوان ها و ارزش های مختلف وجود داشت و ارزش شان را در در طول زمان حفظ می کردند.

آموزش مفهوم و انواع پول به کودکان

به کودکان تان نشان دهید که پول به شکل ها و سایزهای مختلفی می باشد. غالب کشور دو نوع پول دارند: سکه ها که از فلزات ساخته می شوند و اسکناس ها از کاغذ ساخته می شوند. برای کودکان بسیار لذت بخش خواهد بود که همۀ انواع سکه ها و اسکناس ها را ببینند پرا که می توانند آنها را در اندازه، شکل، و رنگ مقایسه کنند. یادگیری اسامی و ارزش های هر یک از سکه و اسکناس می تواند با تمرین انجام گیرد. بسیار خوب خواهد بود که به کودکان با سنین پایین تر بسادگی توضیح داده شود که سکه و اسکناس اسم و ارزش مقداری مخصوص خود را دارد. کودکان بزرگتر می توانند اسم سکه ها و اسکناس ها و ارزش شون یاد بگیرند.

همچنین می توان به کودکان بزرگتر (دبستانی) آموزش داد که سکه ها یا اسکناس های کوچکتر می توانند ارزشی برابر با واحدها بزرگتر داشته باشند. برای مثال: یک هزار تومان می تواند به شکل زیر باشد:
۴۰ تا ۲۵ تومانی
۲۰ تا ۵۰ تومانی
۱۰ تا ۱۰۰ تومانی
۵ تا ۲۰۰ تومانی
۲ تا ۵۰۰ تومانی
و یا
۱۰۰ تا ۱۰ تومانی

آموزش سکه و اسکانس به کودکان از طریق بازی

بازی هایی وجود دارد که شما با کمک آنها می توانید به کودکان تان آموزش دهید تا سکه ها و اسکناس های مختلف را بشناسند:

⇐ به کودک تان سکه یا اسکناس هایی با اندازه ها و رنگ های مختلف بدهید و از آنها بخواهید بر اساس رنگ و اندازه دسته بندی کند. برای مثال، ۱۰ اسکناس ۵۰۰ تومانی، ۱۰ اسکناس ۵ هزرار تومانی، ۱۰ اسکناس ۱۰ هزار تومانی را بصورت درهم و یکجا به آنها بدهید و همانطور که گفته شد از آنها بخواهید تا بر اساس شباهت ظاهری دسته بندی کنند.

⇐ اسکناس های مختلف را به کودکان نشان دهید و از آنها بخواهید که اسم و ارزش هر کدام از آنها را بگوید. برای مثال، بگویید این اسکناس هزار تومانی است و آن می توان یک بستنی خرید. و یا ده تا از این صد تومانی های داشته باشیم می توانیم یک بستنی بخریم.

⇐ با در اختیار قرار دادن پول های با شکل ها و اندازه های مختلف، از کودکان بزرگتر (آنهایی که شمردن را می دانند) بخواهید تا مقداری مشخصی از پول را به شما نشان دهد: ” هزار تومان پول خرد به من بده” یا “برای ۸۵۰ تومان کرایه تاکسی از کدام پول های می توانم استفاده کنم”.

⇐ به کودکان اسکناس هایی با ارزش های مختلف نشان دهید و به به آنها نشان دهید تا به خوبی به هر یک از آنها نگاه کند. به آنها این نکته را خاطرنشان کنید که سکه ها و اسکناس های نامشابه که شکل و اندازۀ یکسان دارند، بر اساس تصاویر و نقش ها روی آنهاست ارزش های متفاوتی دارند.

آموزش روش های دیگر برای پرداخت به کودکان

در حالی که مفهوم اعتبار ممکن است برای کودکان ثقیل باشد، شما می توانید به کودکان تان توضیح دهید که افراد می توانند بدون داشتن اسکناس و سکه چیزهایی بخرند. افراد همچنین می توانند از کارت های اعتباری و چک ها برای خرید لوازم و خدمات مختلف استفاده کنند. بسیار مهم است که کودکان بفهمند که کارت های اعتباری و چک ها بدون پشتوانه، پولی نیستند و ارزشمندی آنها مستلزم آن است که افراد دارای پشتوانۀ پولی باشند و برای آن نیز باید کار کنند.

آموزش جامع سواد مالی به کودکان: بخش دوم: بدست آوردن پول

دراین مقاله تعریف و اهمیت آموزش سواد مالی به کودکان و همچنین چگونگی آموزش بعضی از مفاهیم مانند انواع پول و مبادله پایاپای را توضیح دادیم. در این مقاله به این موضوع می پردازیم که روش های پول درآوردن (درآمدزایی)، دسمتزد و مهارت های مدیریت پول و پس اندازه چگونه به کودکان آموزش دهیم؟

کودکان کوچکتر می دانند که شما پول تان را از کیف پول یا دستگاه خودپرداز دریافت می کنید، اما ممکن است نفهمند که پول در درجۀ اول باید در ازای کاری بدست آید. به آنها توضیح دهید که بزرگسال در ابتدا باید شغلی پیدا کنند و در ازای آن شغل می توانند پول دریافت کنند که به آن درآمد گفته می شود. گاهی اوقات افراد در ازای هر ساعت کار پولی دریافت می کنند (دستمزد) و گاهی اوقات هم صرف نظر از ساعات کار مقدار مشخصی پول دریافت می کنند(حقوق).

مهارت های متفاوتی برای برای هر شغل نیاز است، و اغلب مردم بر اساس علایق و مهارت شان شغل خود را انتخاب  می کنند. برخی افراد برای یادگیری مهارت های مشخص دورۀ تحصیلات عالی را می گذرانند(مانند، پزشکان، مهندسان، معلمان)؛ برخی دیگر مهارت ها را از طریق تجربه یاد می گیرند.

برای کودکان ماهیت شغل تان را تبیین کنید و چگونه به شما پول پرداخت می شود(نیازی به بیان جزییات پولی نیست). برای مثال، شما ممکن است بگویید، ” من در مطب دندانپزشکی کار می کنم، و دستمزدم را در ازای هر ساعت کار دریافت می کنم و در هفته حدود ۴۰ ساعت کار می کنم. در پایان هر هفته دستمزدم را دریافت می کنم. خانواده مان از پول برای خرید چیزهایی که نیاز داریم و می خواهیم استفاده می کنند. ما همچنین مقدار از دستمزد هفتگی و ماهانه مان برای استفاده های بعدی پس انداز می کنیم”.

به کودکان توضیح دهید که گاهی اوقات بزرگسالان ( و حتی نوجوانان) از استعداد ویژه شان برای شروع یک کسب و کار استفاده می کنند. افرادی که خودشان کسب و کار راه می اندازند، کارفرما نامیده می شوند. وقتی شما یک کارفرما هستید، شما رییس خودتان هستید و باید تصمیمات مهم زیادی بگیرید، و ممکن است درآمد یکسانی برای هر ماه یا هفته کسب نکیند. انواع متفاوتی از کارفرمایان وجود دارند، از افرادی که یک شیرینی فروشی باز می کنند تا کسانی که شرکت سفرهای فضایی راه اندازی می کنند.

زمانی که کودکان فهمیدند که افراد باید با کارشان پول بدست آورند، آنها ممکن است به یادگیری اینکه آنها هم چطور می توانند  چه در زمان حال و چه در آینده کار کنند و پول بدست آورند، علاقه مند شوند. برای الان، شما می توانید با کودک تان درباره یک پاداش، یا انجام کار ویژه اطراف خانه و حیاط برای کسب مقدار کمی از پول صحبت کنند. غالبا کودکان برای جشن تولد و برخی مراسم ها و تعطیلات پول دریافت می کنند. کشف همه راه های پول درآوردن برای کودکان هیجان انگیز خواهد بود. شما می توانید روحیه کارفرمایی کودکان تان را با بحث دربارۀ هر گونه ایده ای که او برای کسب و کارهای کوچک دارد پرورش داده و خلاقیت شان را تشویق کنید. برای مثال اگر کودک تان می خواهد یک ایستگاف فروش آبمیوه باز کند به او کمک کنید- اما همۀ کار را انجام ندهید، بلکه مسیر را برایشان فراهم کنید و پیشنهادهایی برای ایجاد تجارب یادگیری ارزشمند بدهید.

بدون شک، غالب کودکان برای پولی که خودشان در می آورند ارزش بسیار زیادی قائلند. به عبارت دیگر، اگر پول توجییبی شان از جانب والدین باشد خرید اسباب بازی بسیار ضروری خواهد بود ولی اگر پول را با کار و فعالیت خودشان  بدست آورده باشند، زندگی بدون اسباب بازی هم بسیار زیبا ادامه خواهد یافت. حتی اگر از کودکان بخواهیم مقداری از پولی که خودش کسب کرده را برای خرید کالای مورد نیازش صرف کند، آنها ممکن از خرید آن اجتناب کنند.

پاسخ به سوالات کودکان درباره شغل آینده شان

بسیار از کودکان دوست دارند دربارۀ شغل دورۀ بزرگسالی شان صحبت کنند. به آنها خاطر نشان کنید که لازم نیست در حال حاضر تصمیمی بگیرند، و آنها را با پرسیدن سوالاتی مانند موارد زیر به تفکر وا دارید:
♦ موضوعات مورد علاقه ات در مدرسه کدامند؟
♦ چرا به این موضوعات علاقمند هستی؟
♦ آیا می توانی به مشاغل مربوط به این موضوعات فکر کنی؟
♦ سرگرمی های مورد علاقۀ تو کدامند؟
♦ آیا می توانی به راهی برای تبدیل این سرگرمی ها به شغل فکر کنی؟

در حالیکه بسیاری از والدین بسیار علاقه مند به شنیدن این هستند که کودکانشان می خواهند دکتر یا مهندس شوند، توجه به علاقه و اشتیاق شان برای هر ایده ای که دارند بسیار مهم است، حتی اگر آرزوی کاری شان برای شما خطرناک یا مسخره به نظر آید. بخاطر بسپارید تغییرات فراوانی میان زمان حال و زمان تعیین مسیر شغلی اش رخ خواهد داد. بنابراین بسیار خوب خواهد بود که به کودکان اجازه دهید بطور آزادنه ایده های مختلفی را در ذهن شان جستجو کنند، و بجای اینکه دربارۀ علایق ویژه شان قضاوت کنید، می توانید دربارۀ آنها صحبت کنید و البته محتاط باشید تا جملاتی مخربی را بکار نبرید، ” نمی خواهی آن کار را انجام بدهی. آیا می دانی چند سال از مدرسه ات باقی مانده؟” یا ” عجب فکر بدی. تو هرگز نمی توانی پول در بیاوری”، این جملات می تواند باعث آسیب به اعتماد به نفس و خلاقیت کودک تان شود. گوش کنید، بحث کنید و به کودکان اجازه دهید نتایج خودشان را بیان کنند. واکنش شما می تواند تاثیر پایداری داشته باشد.

دادن پول به کودکان به عنوان پاداش

یک پاداش هفتگی می تواند یک ابزار عالی برای کمک به یادگیری مهارت های مدیریت پول کودکان باشد. از آنجایی که کودکان فرصت کمی برای بدست آوردن پول دارند، یک پاداش پولی، نیازه آنها به پس انداز کردن را ارضا می کند. این مقدار پولی که شما به کودک تان می دهید بستگی به عوامل مختلف همچون وضعیت مالی تان و اینکه کودک تان چه مقدار پول را می تواند مدیریت کند بستگی دارد. جشن تولد بهترین فرصت برای دادن افزایش پاداش ها می باشد.

پول دادن به کودکان بخاطر انجام کارهای روزمره

برخی معتقدند که پرداخت پاداش بر اساس انجام کارهای روزمره مشخص بسیار خوب است، چرا که به آنها اجازه می دهد تا ارتباط بین کار و پرداختی شان را ببینند. برخی دیگر معتقدند که کودکان پرداخت پول به ازای کمک به خانواده و نهادینه شدن اینکار باشد.

نکتۀ مهمی که در ارتباط با پاداش دادن برای انجام کارهای روزمره یا کارهای خانه وجود دارد، پایداری است؛ اگر پاداش به کارهای روزمره مرتبط نیست از پرداخت خودداری کنید بخاطر اینکه کارها را انجام نخواهند داد. دادن پاداش به کودک تان تا تمام انجام کارها به تعویق بیاندازید یا حداقل مقدار کمی از پاداش را برای هر قسمت از کار بپردازید.

آموزش جامع سواد مالی به کودکان: بخش سوم: کالاها، نیازها، خواسته

در بخش و قسمت های پیشین این مقاله، به مفهوم سواد مالی، اهمیت آموزش آن به کودکان، مفهوم پول)، روش های پول درآوردن (درآمدزایی)، دسمتزد و مهارت های مدیریت پول  و پس اندازه ) را به شما آموزش داده ایم. در این مقاله به این موضوع می پردازیم که چگونه و با چه شیوه ای مفاهیم مهم مربوط به سواد مالی یعنی کالاها، خدمات، نیازها، خواسته ها و  و همچنین مدیریت و هماهنگ ساختن نیازها با خواسته ها را به کودکان آموزش دهیم.

کالاها و خدمات یکی از مهمترین ایده ها در علم  اقتصاد می باشند. علم اقتصاد مطالعۀ چگونگی استفاده از منابع برای فراهم کردن کالاها و خدمات است. نوجوانان قادرند از دانش و درک شان کالاها و خدمات برای مفاهیم اقتصادی پیشرفته تر همچون عرضه و تقاضا استفاده کنند. ولی برای کودکان با سنین پایین تر ما می توانیم از مفاهیم ساده تر  برای تمایز گذاشتن کالا و خدمات استفاده کنیم. بطور مثال بگوییم کالاها، اشیا هستند و خدمات شامل اعمال می باشند.

کالاها = اشیا
خدمات = اعمال

آموزش مفهوم کالا به کودکان

کالاها چیزهایی هستند که ساخته یا رشد کرده اند و چیزی است که شما  می تواند استفاده یا مصرف کنید. یک راه خوب برای توضیح مفهوم کالا به کودکان این است که به آنها بگویید کالاها چیزهایی هستند که شما می توانید لمس کنید. از کودک تان بخواهید تا به اطراف اتاق خانه نگاه کند و کالاهایی که اظراف خود می بیند را نام ببرد. این فهرست ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کتاب ها
رایانه
ظرف ها
مبل
تابلوها
فرش
کالاها چیزهایی هستند که افراد یا برای یکبار (مانند شکلات) یا بارها و بارها (اسباب بازی) استفاده می کنند. برخی کالاها مونتاژ یا ساخته شده اند- برای نمونه، لباس ها، اتومبیل ها و رایانه ها. کالاهای دیگر رشد کرده اند مانند میوه و سبزی ها. به آنها توضیح دهید که بسیاری از کالاها از منابع طبیعی ساخته شده اند، برای نمونه از درختان برای ساختن مداد، کاغذ، مبل استفاده شده است؛ از کتان برای تولید لباس و از مس برای ساختن سیم و سکه ها استفاده شده است.

آموزش مفهوم خدمات به کودکان

یک خدمت، کاری است که شخصی برای شخص دیگر انجام می دهد. در حالی که کالا یه شی هست، خدمت یک عمل است. کودک تان ممکن افرادی را دیده باشند که به آنها کمک می کنند. از  آنها بخواهید از افرادی نام ببرند که به نوعی به آنها کمک می کنند. این فهرست می تواند شامل موارد زیر باشند:
ناظم مدرسه
کتابدار
پلیس
معلمان
نانواها
مکانیک های ماشین
سرآشپزها
دندانپزشک ها
پزشک ها
کشاورزها
آرایشگرها
پرستارها
خلبان ها
تاسیساتی ها

کالاهایی از خدمات

برخی افراد و شرکت ها خدماتی فراهم می کنند که منجر به کالا می شود. برای مثال، یک سرآشپز خدمت درست کردن غذا را فراهم می کند که افراد می خرند و می خورند، و کشاورزها خدمت کاشت و برداشت محصولاتی را فراهم می کنند که افراد می خرند و استفاده می کنند. خدمات و کالاها می تواند برای کودکان جوان تر گیج کننده باشد، بخصوص زمانی که تمایز آنها سخت می شود، مانند تمایز میان سرآشپز و غذا. برای کنترل فهم کودکان، شما می توانید تعدادی از کالاها و خدمات را نام ببرید(برای مثال، کتاب) و از کودک تان بپرسید:

• این کالا است یا خدمت؟ (کالا)
• چه کسی می تواند از آن استفاده کند؟ (هر کسی)
• چرا می خواهند از آن استفاده کنند؟ (برای یادگیری، برای لذت بردن، و غیره).

آموزش سواد مالی به کودکان: نیازها و خواسته ها

ارتباط میان نیازها و خواسته ها مفهوم مهمی برای درک کودکان است. نیازها چیزهایی هستند که ما باید برای زنده ماندن داشته باشیم ، چیزهایی که بدون آنها واقعا نمی توانیم زنده بمانیم. از سوی دیگر، خواسته ها، چیزهایی هستند که ما مایلیم داشته باشیم، ولی برای زنده ماندن ضروری نیستند. بعضی از خواسته ها و نیازها مستلزم هیچ گونه هزینه ای نیستند؛ برای مثال، همۀ ما به هوا نیاز داریم ولی پولی برای آن پرداخت نمی کنیم. بعلاوه، همه ما ورزش کردن نیاز داریم و می توانیم در اطراف محل زندگیمان بدویم، در حالی هیچ پولی پرداخت نمی کنیم. ولی، بسیاری از نیازها و خواسته مستلزم پرداخت پول می باشد.

نیازها= چیزهایی که ما نیاز داریم برای زنده ماندن
خواسته ها=: چیزهایی که ما دوست داریم داشته باشیم

نیازها شامل:
لباس
مراقبت بهداشتی
غذا
پناهگاه
وسایل حمل و نقل و مانند آنها…

مثال هایی از خواسته ها شامل:
گوشی هوشمند
وسایل الکترونیکی (مانند، آی پد، تبلت و …)
جواهرات
مجله ها
فیلم ها
تلویزیون
اسباب بازی ها
بازی های ویدئویی و مانند آن ها…

بیشتر افراد شغل هایی دارند که به واسطۀ آن پول در می آورند و می توانند چیزهایی که نیاز دارد و برخی چیزهایی که می خواهند را بخرند. جز اینکه، شما پول زیادی داشته باشید (که البته تعداد کمی از افراد پول زیاد دارند)، برای اینکه بتوانی پول خودت را عاقلانه خرج کنی باید تفاوت بین نیازها و خواسته ها را درک کنی. از سوال پرسیدن از کودک تان بحثی را شروع کنید. برای مثال از آنها بپرسید اگر والدین شما همه پولی که دارند را برای خرید اسباب بازی صرف کنند، دیگر چیزی برای خرید خرید غذا یا نیازهای مهم دیگر باقی نمی ماند. به آنها توضیح دهید که اگرچه هر کسی دوست دارد اسباب بازی بخرد، شما باید پول های تان را در ابتدا برای خرید نیازهای تان همچون، پناهگاه، غذا، سیستم گرمایشی و مانند آنها پرداخت کنیدو بعدا به برای خواست هایتان در نظر بگیرید.

تشخیص میان نیازها و خواسته ها

تشخیص میان نیازها و خواسته ها می تواند مشکل باشد. خانواده تان از اتومبیل به منظور بردن کودکان به مدارس، رفتن به سر کار، رفتن برای خرید کردن، و غیره استفاده می کنند. در بیشتر موارد، افراد به یک اتومبیل نیاز دارند. اما، در بسیاری از موارد، افراد دوست دارند ماشینی داشته باشند که بزرگتر و گران تر از آن چیزی باشد که نیاز دارند. بنابراین اگر چه داشتن اتومبیل نیاز است، ولی در واقع یک خواسته می باشد. پول های اضافی که برای خرید اتومبیل لوکس و بزرگتر هزینه می شود، می توانست برای چیزهای دیگری پس انداز یا خرج شود.

مثال دیگر غذا است. همۀ ما به منظور رشد و سلامتی به غذا نیاز داریم. برای مثال، ما به پروتئین، میوه ها و سبزیجات برای گرفتن انرژی، ویتامین ها و مواد معدنی که برای زنده ماندن لازم است، نیاز داریم. ما همچنین به نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای زنده ماندن نیاز داریم. اما آیا به بستنی نیاز داریم؟ آیا به نوشابه نیاز داریم؟ اگر چه ما به غذا و آب برای زنده ماندن نیاز داریم، اما به بستنی یا شکلات ها نیاز نداریم، بنابراین این چیزها، خواسته ها هستند.

نیازها و خواست ها همچنین از شخصی به شخص دیگر یا خانواده به خانواده متغیر است، و این می تواند برای بچه ها گیج کننده باشد. برای مثال برای یک خانواده با دو بزرگسال و یک کودک، یک اتومبیل کوچک می تواند کافی باشد.خانوادۀ همسایه ممکن است دو بزرگسال و شش کودک باشند، مطمئنا این خانواده به یک اتومبیل بزرگتر و احتمالا گرانتر نیاز دارد. بطور مشابه خانه ها نیز همینگونه می باشد، یعنی خانواده ای با تعداد افراد بیشتر به خانۀ بزرگیتر نیاز دارد.

شما می توانید با بحث درباره موردهای مختلفی که اطراف تان هستند و پرسیدن اینکه کدامیک خواسته و کدامیک نیاز هستند به قدرت تمییز یا تشخیص کودکان در ارتباط با نیازها و خواست ها کمک کنید. یا زمانی که در حال خرید هستید، از کودکان بخواهید کدامیک از اینها نیازها یا خواسته ها هستند. برای نشان دادن اینکه برای هر هفته یا ماه مقدار محدودی از پول برای خرج کردن وجود دارد، یک دایره ای بکشید و آن را به قسمت ها مختلف تقسیم کنید که هر قسمت هزین هایی همچون هزینه های خانه سازی، غذا،  و لباس را نشان می دهد و اینکه چقدر برای خواسته ها باقی مانده است. کودک تان ممکن است دوست داشته باشد آن را رنگ کند.در این مرحله لازم نیست کودکان کوچکتر هر چیزی را دربارۀ بودجه خانوادگی بدانند. آنها تنها نیاز دارند بفهمند که بودجه محدودی جهت پرداخت برای کالاها و خدماتی که خانواده ات نیاز و می خواهند، وجود دارد.

آموزش جامع سواد مالی به کودکان: بخش چهارم: خرج کردن و پس انداز کردن

در بخش های پیشین ابعاد و جنبه های متعدد آموزش سواد مالی به کودکان توضیحات کاملی ارائه شد. در بخش اول چگونگی آموزش بعضی از مفاهیم مانند انواع پول و مبادله پایاپای را توضیح دادیم. در بخش دوم  به چگونگی آموزش روش های پول درآوردن (درآمدزایی)، دسمتزد و مهارت های مدیریت پول به کودکان پرداختیم. در بخش سوم توضیح دادیم که چگونه مفاهیم کالاها، خدمات، نیازها، خواسته ها و  و همچنین مدیریت و هماهنگ ساختن نیازها با خواسته ها را به کودکان آموزش دهیم. در این مقاله به یکی از مهمترین موضوعات آموزش سواد مالی به کودکان یعنی چگونگی آموزش خرج کردن و پس انداز  به کودکان میرا به طور کامل توضیح خواهیم داد

کودکان نیز مانند ما بزرگترها، باید هر روز تصمیماتی بگیرند: چی بپوشند، در اوقات فراغت چه بازی ای را انتخاب کنند، کدام داستان را موقع خواب برای خواندن انتخاب کنند. هر روز با گزینه های مختلف پر می شود، و حتی کودکان قادرند تصمیمات ساده ای بگیرند. اگر کودکان برای انتخاب کردن تشویق شوند، تصمیم گیری شان  در حالیکه بزرگتر می شوند راحت تر خواهد بود چرا که آنها تجربه و اعتماد به نفس خواهند داشت.

کودکان بسیار جوان تر می توانند تحلیل کنند و بین دو گزینه دست به انتخاب بزنند؛ برای مثال: “آیا شکلات یا بستنی وانیلی را دوست داری؟” یا ” تو ۱۰ هزار تومان برای خرید اسباب بازی داری، بین قورباغه و شیر کدامیک را دوست داری  بخری؟ اگرچه این انتخابات نسبتاً آسان هستند، چنین تصمیم گیری های ساده ای تمرین بسیار عالی برای کودکان است.

قسمتی از تصمیم گیری خوب برای خرج کردن، آگاهی از تفاوت میان نیازها و خواسته ها می باشد. به کودک تان توضیح دهید که مراقبت از او وظیفه شماست- افراد بزرگسال در خانواده برای چیزهایی همچون غذا و خانه سازی را پول پرداخت می کنند. بعد از اینکه به همه نیاز پرداخته شد، برای خانواده ممکن است مقداری پول برای خواسته ها باقی بماند. زمانی می توانیم خواسته های بیشتری داشته باشیم که توانایی پرداخت داشته باشیم، ما باید تصمیم بگیریم از میان خواسته هایمان کدام مهترند و آن را ناتخاب کنیم. کودکان می توانند در هر سنی یاد بگیرند که:
۱) پول محدود است
۲) افراد باید انتخاب هایی را برای خرج کردن انتخاب کنند.

همانطور که کودکان بزرگ می شوند، آنها می توانند تعداد بیشتری از جایگزین ها را انتخاب کنند. از کودکان بخواهید تا فهرستی از چیزهایی که دوست دارند داشته باشند را نام ببرند. این فهرست می تواند طولانی باشد و شاید شامل موارد زیر باشد:
دوچرخه
کتاب
شکلات
وسایل الکترونیکی
آلبوم موسیقی
انواع اسباب بازی ها
بازی های ویدئویی

به آنها بگویید برخی از چیزهایی که می خواهند مانند شکلات مستلزم هزینۀ کمی هستند، ولی یرخی دیگر مانند دوچرخه بسیار گرانتر هستند. برای آنها توضیح دهید که افرادباید گاهی اوقات میان خرید چندین چیز ارزان و یک چیز گران یکی را انتخاب کنند.

از کودک تان بخواهید که یک مورد را که مهمترین است را انتخاب کند. این بسیار مشکل خواهد بود زمانی که ممکن است کودک تان همه چیزهایی که در فهرست هست را بخواهد. به کودک تان کمک کنید تا انتخابی داشته باشد، از او بخواهید دربارۀ هر کدام فکر کند و دلایلش را برای خرید یا نخریدن موردی بنویسد. برای مثال اگر تصمیم گیری برای خرید یک بازی ویدئویی باشد، کودک تان ممکن است چیزهایی مانند موارد زیر را بیان کند:
⇐ دلایل خرید- دوستم آن را دارد؛ سرگرم کننده بنظر می آید
⇐ دلایل نخریدن- می توانم در خانه دوستم با آن بازی کنم؛ بازی های ویدئویی زیاد دارم؛ هزینۀ زیادی دارد.

به کودک تان کمک کنید برخی از خواست ها  را با استفاده از راهبرد ذکر شده از فهرست حذف کنند تا جاییکه چند آیتم قابل مدیریت باقی بماند. اگر پول خودشان در میان باشد کودکان تمایل دارند تا بهترین انتخاب را انجام دهند. اگر کودکان بخواهید تا حتی تنها مقداری کمی از پول خود را برای خرید خواسته ها به اشتراک بگذارند، در آن زمان تصمیم گیری بهتر خواهد بود.

شما می توانید خوب خرج کردن را با اجازه دادن به کودکان برای شنیدن سوالاتی از جانب شما تشویق کنید سوالاتی همچون: ” آیا الان نیاز دارم این کالا را بخرم؟ آیا در جایی دیگر نمی توان ارزان تر خرید؟ آیا می توانم از کتابخانه یا از دوستم قرض بگیرم؟” شما همچنین می توانید کودکان تان در موقعیت های تصمیم گیری کوچک قرار بدهید. برای مثال، در یک بقالی یا سوپرمارکت، شما ممکن است توضیح دهید چرا شما یک نشان خاص را از میان نشان های دیگر انتخاب کردید. شما می توانید بگویید، ” این ماکارونی ۵ هزار تومان است و این یکی ۷ هزار تومان. هر دو شبیه هم هستند. بنظرت کدام یک را بای بخریم؟”.

اگر کودک تان دانست که شما برای انتخاب های مشابه بسیار فکر میکنید، ممکن او نیز بسیار علاقه مند شود آن را انجام دهد. اگر کودک تان از پول خودش استفاده می کند، شما می توانید به او در ارزیابی موردهای مختلف کمک کنید، اما باید اجازه بدهید خودش تصمیم بگیرد.

آموزش سواد مالی به کودکان: پس انداز برای اهداف کوتاه مدت

تا سن چهار سالگی، غالب کودکان جم کردن سکه ها در قلکشان را به عنوان مفهوم پس انداز کردن تداعی می کنند. وقتی پول پس انداز می کنید، اهدافی نیز برای استفاده از پول در نظر گرفته می شود. برای بعضی از اهداف، کوتاه مدت هستند، اهدافی که بسیاری از کودکان جوان تر برای پول ها یشان خواهند داشت (کودکان بزرگتر و نوجوانان اهداف بلند مدتی برای پس اندازشان جهت تهیه چیزهای بزرگتر همچون خرید کارت های اعتباری و هزینه های دانشگاه شان دارند.

انتظار برای خرید چیزهایی که کودکان می خواهند دشوار می باشد، ولی آنها باید این درس مهم را یاد بگیرند. منتظر بودن برای برخی چیزهای دیگر مانند؛ در صف ایستاد حیاط مدرسه، انتظار برای تعطیلات مورد علاقه اش، یا نوبت گرفتن در صف مدرسه یا نانوایی ممکن است برای آنها مفید باشد.

اگر کودک تان واقعا یک اسباب بازی مشخصی (یا هر چیز دیگری ) را می خواهد، پول کافی برای خرید آن را ندارید، به آنها توضیح دهید که او می تواند پولش را در یک مکان امن همچون قلکش پس انداز کند، تا زمانی که پول کافی برای خرید آن مورد فراهم شود. به او کمک کنید تا بودجه کوچکی را برای خرید ایجاد کند:
♦ او چقدر قبلا پس انداز کرد؟
♦ کالاهای مورد نظرش برای خرید چقدر هزینه خواهد داشت؟
♦ برای هر هفته انتظار دارد چقدر پس انداز کند؟
♦ چقدر برای پس انداز مورد نظر طول خواهید کشید؟
برای مثال فرض کنید کودک تان می خواهد یک بازی به قیمت ۳۰ هزار تومان بخرد، او قبلا ۵ هزار تومان پس انداز کرده است و هفته ای ۵ هزار تومان پاداش برای انجام کارهای روزمره اش می گیرد. به او کمک تا متوجه شود که ۵ برابر پول بیشتری برای خرید اسباب بازی نیاز دارد. اگر هر هفته ۵ هزار تومان پاداش هفتگی دریافت کند، حدود یکماه به طول می انجامد تا پول کافی را بدست آورد، شما می توانید با ارائه فرصت های بشتر برای انجام برخی کارهای روزمره، پول بیشتری در هفته پس انداز کند. برای او بطور کامل توضیح دهید که اگر بودجه مورد نظر برای خرید و صرف کالا و امور دیگری استفاده کند، به همان اندازه خرید کالا مورد علاقه به تعویق خواهد افتاد.

نوشتن موارد گفته شده می تواند بسیار مفید و برانگیزاننده باشد. برای مثال، مقدار پول مورد نیاز و پس انداز شده را بطور هفتگی  روی تقویم مشخص کنید، با استفاده ترسیم یک دایره قرمز رنگ روی تاریخی که کودک تان باید پول کافی برای خرید بازی انجام شود.

در برابر وسوسه برای خرید زود هنگام مقاومت کنید و به کودک تان کمک کنید تا صبر بیشتر برای پس انداز کردن داشته باشد. با مداخلۀ  بیجا و کمک برای جبران کسری بودجه،  نه تنها برای کمک بی مورد و همیشگی مقدمه چینی می کنید، بلکه تلاش و هر گونه احساس موفقیت که او می توانست با دستیابی به اهداف برسد را  از بین می برد. شما می توانید برای ارائه پاداش بیشتر، موقعیت کاری بیشتری را برای او فراهم کنید، اما از دادن اعانه خودداری کنید.

پس انداز کردن همچنین به کودک کمک می کند از برخی از خواسته های غیرضروری اش صرف نظر کند. برای مثال، بسیار از کودکان، عاشق اسباب بازی های خاص می شوند و مصمم هستند که حتما آن را بخرند. در طولانی شدن زمان ممکن است تصمیم بگیرند نهایتا آن مهم نیست. منتظر بودن برای خرید، راهبردی عالی برای اجتناب از خرید اضافی است و ابزار موثری برای کمک کودکان جهت تعیین آنچه که واقعا می خواهند و آنچه که آنها می توانند نداشته باشند.

آموزش سوادآموزی به کودکان: حساب پس انداز

بسیاری از بانک ها، حساب پس اندازهایی ویژه برای کودکان طراحی کردند، و با میزان پس انداز مقداری سود به انها تعلق می گیرد و این می تواند برای کودکان برانگیزاننده باشد. البته کودکان نمی توانند درک واضحی از سود بانکی داشته باشند که با استفاده از روش های عینی و از جمله ترسیم نمودارهای شکلی (مثلا نمودارهایی که با استفاده از تصاویر سکه ها باشد) می توان این موضوع را برای آنها جذاب ساخت. مشاهدۀ رشد حساب شان در طول زمان می تواند هر کودکی را برای پس انداز و هزینه برای موارد عاقلانه تشویق کند.

موضوع بانک و حساب پس اندازها را به کودکان معرفی کنید: به آنها توضیح دهید که بانک مکان امنی برای نگهداری پولشان است و اگر حتی پول بانک را بدزدد، و یا یا بانک ورشکست شود، او پولش را از دست نخواهد داد. شما می توانید به حساب پس انداز اضافه کنی (سپرده). بانک کمک می کند تا تمام تغییرات و جزییات حساب بانکی تان را از طریق تلفن یا پست الکترونییکی دنبال کنی.